واکاوی مؤلفه‌های توسعه نگرش کارآفرینی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه نظری؛ کاربست رویکرد آمیخته (مورد مطالعه: خبرگان درس کارآفرینی در شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت آموزشی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

2 گروه توسعه کارآفرینی، دانشکده کارآفرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش به‌منظور مطالعه مؤلفه‌های توسعه نگرش کارآفرینی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه نظری انجام شد. پژوهش از نظر هدف کاربردی و به لحاظ رویکرد، آمیخته‌ی کیفی- کمی و به لحاظ روش گردآوری داده‌ها، توصیفی بود. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی صاحب‌نظران، برنامه‌ریزان و دبیران با سابقه درس کارآفرینی بودند که به روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع گلوله‌برفی انتخاب شدند. فرایند نمونه‌گیری تا زمانی ادامه پیدا کرد که اشباع داده‌ حاصل شد. داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه ‌ساختاریافته جمع‌آوری و با استفاده از فرایند کدگذاری سه مرحله‌ای باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. در بخش کمی، جامعه آماری شامل دبیران درس کارآفرینی در مدارس دوره دوم متوسطه در مناطق 1، 4، 5، 6 و 18 شهر تهران در سال تحصیلی 1399-1400 بودند. تعداد 250 دبیر درس کارآفرینی به روش نمونه‌گیری داوطلبانه انتخاب و پرسش‎نامه محقق‌ساخته را تکمیل کردند. داده‌ها با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و نرم‌افزار Amos24 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که مؤلفه‌های توسعه نگرش کارآفرینی دانش‌آموزان رشته‌های نظری دارای یک پدیده محوری توسعه ویژگی‌های شناختی، شخصیتی و مهارتی کارآفرینانه و هفت مقوله داشتن مهارت حل مسئله، نگرش مثبت معلم و دانش‌آموز به کارآفرینی، قدرت تخیل، انگیزه درونی، ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینانه، دیدگاه شغلی دانش‌آموزان و آموزش کاربردی درس کارآفرینی بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که این مقوله‌ها می‌توانند ویژگی‌های شناختی، شخصیتی و مهارتی کارآفرینانه دانش‌آموزان را تبیین کنند. بنابراین برای توسعه نگرش کارآفرینی در دانش‌آموزان رشته‌های نظری بایستی کلیه جوامع ذی‌ربط به مقوله‌های مرتبط با ویژگی‌های شناختی، شخصیتی و مهارتی کارآفرینانه توجه نمایند. برای تحقق توسعه نگرش کارآفرینی در میان دانش‌آموزان، پیشنهاد می‌گردد که معلمان به‌موازات فرایند آموزش و یادگیری به تقویت این مقوله‌ها بپردازند.

کلیدواژه‌ها