تحلیل کارآفرینی‌محور کتاب‌های درسی ابتدایی بر پایه روش ترکیبی تحلیل محتوا و آنتروپی شانون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس آموزش ابتدایی، اداره آموزش و پرورش شهرستان دره‌شهر، دره‌شهر، ایران.

2 گروه کارآفرینی و توسعه روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه کتب درسی پایه پنجم ابتدایی به پرورش ویژگی‌های کارآفرینانه دانش‌آموزان انجام شد. این مطالعه با رویکرد آمیخته، کاربردی و توصیفی-پیمایشی طراحی شد. در بخش کیفی، از تحلیل محتوای عرفی برای شناسایی مؤلفه‌های کارآفرینی در کتب درسی استفاده شد و در بخش کمی، تکنیک آنتروپی شانون برای اولویت‌بندی این مؤلفه‌ها به‌کار رفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار اکسل نسخه 2013 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که کتب پایه پنجم به مؤلفه‌های کارآفرینی شامل خلاقیت و نوآوری، انگیزه پیشرفت، ریسک‌پذیری، مسئولیت‌پذیری، تحمل ابهام، استقلال‌طلبی و مرکز کنترل درونی توجه دارند. با این‌حال، تفاوت‌هایی در میزان توجه به این مؤلفه‌ها در کتاب‌های مختلف مشاهده شد. کتاب‌های ریاضی و علوم بیشترین توجه را به کارآفرینی داشتند، در حالی ‌که کتاب‌های قرآن و نگارش کمترین توجه را نشان دادند. همچنین، مؤلفه‌های خلاقیت و نوآوری، استقلال‌طلبی و تحمل ابهام بیش از سایر مؤلفه‌ها مورد تأکید قرار گرفتند، در حالی ‌که انگیزه پیشرفت، مرکز کنترل درونی و ریسک‌پذیری کمتر مورد توجه بودند. با توجه به اهمیت آماده‌سازی دانش‌آموزان برای بازار کار و ضرورت ترویج کارآفرینی، این پژوهش پیشنهاد می‌دهد که نظام آموزش و پرورش با رویکردی کارآفرینانه بازطراحی شود. این رهیافت مستلزم بازنگری محتوای برنامه‌های درسی و غیر درسی با تأکید بر پرورش ویژگی‌های کارآفرینانه است تا دانش‌آموزان برای آینده‌ای خلاق و مستقل آماده شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات