نقش هنر در ترویج و آموزش کارآفرینی: تحلیل محتوای کیفی فیلم‌های سینمایی کودک و نوجوان ایرانی در چهار دهه اخیر (1400-1360)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت و کارآفرینی، دانشکده علوم مالی، مدیریت و کارآفرینی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

2 گروه کارآفرینی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، اصفهان، ایران.

چکیده

بی‌شک سینما می‌تواند در آموزش ویژگی‌های کارآفرینانه به‌ویژه در سنین کودکی و نوجوانی، نقش کلیدی داشته باشد. به این منظور، تحلیل محتوای کیفی فیلم‌های سینمایی منتخب در ژانر کودک و نوجوان در سال‌های 1360 تا 1400 انجام گرفت. پژوهش پیش رو جزء پژوهش‌های توصیفی - تحلیلی (تفسیرگرایانه) به‌شمار می‌رود. پژوهش حاضر مبتنی بر پارادایم کیفی بوده و از روش پژوهش تحلیل محتوای جهت‌دار بهره گرفته است. از محتوای متن فیلم و گفت‌وگو‌های بازیگران به‌عنوان واحد ثبت مضامین استفاده شد و جملات معنادار مرتبط با موضوع شناسایی شدند. فیلم‌ها با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. بر این اساس، یک فیلم از هر دهه و در مجموع چهار فیلم بررسی شد. به‌منظور کدگذاری مضامین، از پرسش‌نامه اندازه‌گیری ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینانه کردناییج و همکاران شامل ابعاد توفیق‎طلبی، کانون کنترل درونی، خطرپذیری، تحمل ابهام، سلاست، رؤیاپردازی، عمل‌گرایی و چالش‎طلبی به‌عنوان مقوله‌های اصلی استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان ‌داد که سهم مفاهیم مرتبط با ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینانه در چهار فیلم سینمایی کودک و نوجوان منتخب نزدیک به 20% است و بین فیلم‌های منتخب در استفاده از مفاهیم کارآفرینانه تفاوت معنی‌داری وجود ندارد؛ همچنین تفاوت معنی‌داری بین سهم هشت ویژگی شخصیتی کارآفرینانه در فیلم‌های منتخب وجود دارد. در این میان، ویژگی خطرپذیری با تعداد 174جمله، بیشترین سهم و ویژگی عمل‌گرایی با 58 جمله، کمترین سهم را در آموزش کارآفرینی فیلم‌های منتخب سینمایی کودک و نوجوان در چهار دهة اخیر داشته است. با توجه به افزایش گرایش کودکان و نوجوانان به محتوای نمایشی، فیلم‌های سینمایی می‌توانند منبع مهمی برای الگوپذیری از نقش‌ها و پذیرش ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینانه و در نتیجه ترویج و آموزش مهارت‌های کارآفرینانه باشند. بر اساس نتایج، نهادینه‌سازی فرهنگ کارآفرینانه در سطح جامعه از طریق توسعه فیلم‌های سینمایی با رویکرد کارآفرینی به‌خصوص در ژانر کودک و نوجوان پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها